دل نویس

علم و فرهنگ در حوزه علوم مختلف

دل نویس

علم و فرهنگ در حوزه علوم مختلف

۱ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «نهی از منکر» ثبت شده است

پنجشنبه, ۷ خرداد ۱۳۹۴، ۰۵:۲۲ ب.ظ

امید بزرگترین امر به معروف در جامعه است


 معروف در لغت، به معنای شناخته شده و منکر به معنای ناشناخته و نادانسته آمده است. امّا در اصطلاح معروف به کار و حالتی گفته می شود که خوب بودن آن از نظر شرع و یا عقل به اثبات رسیده باشد، و منکر کاری است که از نظر شرع یا عقل، زشت و ناپسند تشخیص داده شود. در واقع، معروف کاری است که انجام آن ترجیح داشته باشد و منکر کاری است که انجام ندادن آن بهتر است.

تفاوت امر به معروف و نهی از منکر با ارشاد و نصیحت

گاهی امر به معروف و نهی از منکر، با ارشاد و نصیحت به یک معنی می آید؛ ولی واقعیت آن است که نصیحت و ارشاد، بیشتر جنبه دلسوزی و اندرز و تعلیم و موعظه دارد و همراه با وفق و مداراست، ولی امر به معروف و نهی از منکر به صورت تکلیف و دستوری از سوی شرع مقدس است.

پیامبر خدا در بیان اهمیت فریضه امر به معروف و نهی از منکر می فرمایند: «امتم همواره در خیر و نیکی خواهند بود، مادامی که امر به معروف و نهی از منکر و تعاون بر نیکی کنند؛ ولی اگر چنین نکنند، برکات از آن ها گرفته، بعضی از آن ها بر بعضی دیگر مسلط می شوند؛ در حالی که نه در زمین و نه در آسمان یار و یاوری ندارند

امیر بیان علی (علیه السلام) نیز در اهمیت این موضوع می فرمایند: «تمام اعمال نیک و حتی جهاد در راه خدا، در برابر امر به معروف و نهی از منکر، همچون قطره ای است در مقابل دریایی پهناور». ایشان در بیان دیگری می فرمایند: «امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید؛ زیرا در آن صورت، اشرار و ستمگران بر شما مسلط خواهند شد. آن گاه هرچه دعا کنید، دعای شما مستجاب نخواهد شد

امر به معروف و نهى از منکر یکى از تکالیف اجتماعى است که در بعضی موارد با همت و اقدام یک نفر انجام مى‌پذیرد و در بعضی مواقع، موقوف به قیام چند نفر، بلکه محتاج به اقدام و همکارى یک جمعیت و امّت است. پس نمى‌توان اقدام یک نفر را در همه موارد کافى شمرد و از دیگران تکلیف را ساقط دانست؛ زیرا اوّلاً: همکارى و همصدا شدن دیگران با آن کس که امر به معروف و نهى از منکر مى‌کند، باعث کمال تأثیر و حصول مقصود است. اگر هزار نفر در یک موضوع موافق یکدیگر اظهارنظر کنند از حیث اثر با نظرى که یک نفر اظهار نماید یکسان نیست.

و ثانیاً: بیانات اشخاص و طرز اداى مطالب و سلیقه‌هایى که در این موارد اعمال مى‌شود در تأثیر، تفاوت دارد. بسیار اتفاق افتاده که شخصى از مواعظ و نصایح طولانى یک نفر متنبّه نشده، ولى با یک کلمه که از دیگرى شنیده فوراً متنبّه و بیدار گردیده است.

و ثالثاً: در مورد بعضى از منکرات که میان جامعه رایج مى‌شود یا بعضى از فرایض و واجباتى که ترک آن متداول مى‌گردد و همچنین نسبت به بعض اشخاص که باید امر به معروف و نهى از منکر شوند، جز با کمک و همکارى افراد و همصدا شدن جمعیت بسیار، موفقیت حاصل نمى‌شود.

مخصوصاً همراهى و همکارى کسانى که در میان جامعه داراى شخصیت و وزن علمى و مقام و نفوذ هستند در پیشرفت مقصد مشروع آمر به معروف و ناهى از منکر دخالت بسیار دارد؛ زیرا مرتکبین معاصى وقتى ببینند جامعه به آنها با دیده تنفّر نگاه مى‌کند و کار آنها را زشت و خلاف شرافت و انسانیت تشخیص مى‌دهد، یا کسانى که داراى مقامات و یا اطلاعات و معلوماتى هستند عمل او را تقبیح مى‌نمایند، بیشتر راه منحرفى را که در پیش گرفته‌اند ترک مى‌کنند. پس تأثیر امر به معروف و نهى از منکر، غالباً محتاج به همکارى و تعاون است. اگر چنانچه آمرین به معروف را تنها گذارند، موفقیت لازم به دست نخواهد آمد.

با آن‌که بسیارى از مصالح و فواید امر بمعروف و نهی از منکر و زیان‌هاى ترک آن را مى‌دانیم، در ادای این فریضه کوتاهى می‌کنیم. بعضی علل این بى‌قیدى بشرح ذیل است:

اوّل: «ضعف ایمان» را که علت العلل این بى‌اعتنایى است. ضعف ایمان قدرت و شجاعت اخلاقى را از انسان سلب کرده و او را تحت نفوذ و مرعوبیت از قدرت‌هاى موهومه و اعتبارات ظاهریه، خوار و زبون مى‌سازد. بدترین نقطه ضعف انسان که با وجود آن او را از هیچ عمل زشت و ارتکاب خلاف وظیفه نمى‌توان مصون دانست، بى‌ایمانى و بى‌دینى است.

دوّم: «طمع است». بسیارى از مردم با آن‌که آگاه و ملتفت هستند و خسارت ترک امر به معروف و نهى از منکر را مى‌فهمند، براى طمعى که به مال یا استفاده از مقام اشخاص دارند به خیال آن‌که اگر فلان شخص را امر به معروف کنند از مال او یا ریاست او بى‌بهره مى‌مانند، در اداى این وظیفه سهل‌انگارى روا داشته و بسا که در حضور آنها معصیت‌ها واقع شود که چون خوى زشت طمع، آنان را فاقد حریت و آزادمنشى و صراحت لهجه کرده از نهى از منکر خوددارى مى‌کنند.

سوّم: «ترس بى جا و خوف بیمورد است». پاره‌اى از مردم براى آن‌که رشد و بلوغ اخلاقى ندارند بیم و ترس بیجا غالباً از اداى این تکلیف باز مى‌دارد و در پیش خودشان براى یک امر به معروف و نهى از منکر ساده و سهل که به هیچ مانع و محذورى برخورد نمى‌کند، محاذیر و موانع بسیارى فرض نموده و خود را به خیال خویش، معذور مى‌سازند. حتى گاهى این مردم ترسو به دیگران هم که امر به معروف و نهى از منکر مى‌کنند اعتراض مى‌نمایند و آنها را احساساتى و بى فکر مى‌شمارند!

چهارم: «یأس و نومید از حصول مقصود است». بسیارى از مردم وقتى کثرت اهل معصیت و طغیان و قوه و قدرت و تظاهرات و رونق بازار آنها را مى‌بینند، گمان مى‌کنند با امر به معروف و نهى از منکر مخصوصاً با نداشتن همکار، نمى‌توان کارى انجام داد و مردم را عوض نمود.

در مقابل منکراتی که در جامعه صورت می‌پذیرد، کمترین کاری که می‌توانیم و باید آن را انجام دهیم این است که چون مقصود از امر به معروف و نهی از منکر آن است که مرتکب فعل حرام و ترک واجب، این عمل را ترک کند، پساگر به مجرد اظهار کراهت از این عمل ـ ولو به اعراض و ترک معاشرت و مراوده- مرتکب، مرتدع میشود و ترک میکند، کافی است در اداء وظیفه امر به معروف و نهی از منکر و حاجت به امر و نهی بیشتر از این نیست.

بجا آوردن معروف و ترک نمودن منکر، بر هر مسلمانی، واجب است و لکن آنان که امر و نهی میکنند باید در عمل به معروف و ترک منکر، بر دیگران، پیش‌قدم باشند زیرا عمل، شرط تأثیر گفتار است.

شرایط امر به معروف و نهی از منکر

. 1آمر و ناهی، باید معروف و منکر را بشناسند.

2. احتمال دهد امر و نهی او تأثیر دارد.

3. امر و نهی، مفسدهای (ضرر جانی، مالی مهم و آبرویی) نداشته باشد.

4. کسی که معروف را ترک میکند، و نیز کسی که منکر را انجام میدهد، بر ادامه عمل خود اصرار داشته باشد.

همه مسلمانان وظیفه دارند در برابر منکراتی که صورت می‌پذیرد نهی از منکر نمایند و اگر همه در برابر پخش این بی‌عفتی‌ها در این موارد اعتراض کنند، از رواج این منکرات جلوگیری می‌شود.

نیاز به زمینه سازی قبلی است یعنی اگر بخواهیم اثار امر به معروف و نهی از منکر را در جامعه مشاهده کنیم . باید مقدمات وسایل اثر بخشی در وصول به آنان و امکانات هدایت جامع را فراهم نماییم که مهمترین و بزرگترین وسایل تاثیر قدرت ، سازماندهی نیروهای آموزش دیده ، متدین ، مومن و جوانان پرشور و نشاط است .

آموزش و پرورش می تواند یکی از مهمترین نهادهایی باشد که این فرایض را به نحو احسن اموزش دهد .

با این مقدمه می توانیم از اهمیت بسیار زیاد امر به معروف و نهی از منکر در جامعه مطلع شویم. بر آن شدم تا با یک مثال تاثیر مهم امر به معروف و نهی از منکر را یاد آور شوم.

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی و برقراری امنیت در کشور شاهد آن هستیم که جوانان عزیز کشورمان روز به روز نا امیدی بین شان رواج پیدا می کند و این مهم در جامعه امروز ما شکوفایی بسیار زیادی داشته است در صورتی که ما نباید اصلا در جامعه مان این چنین افرادی را داشته باشیم .جوانان ما با کوچکترین مشکلی در زندگی شان نا امید می شوند و دست از تلاش و مبارزه بر می دارند. نا امیدی یکی از نهی منکر های مهم دین اسلام است و به گونه ای کفر محسوب می شود اما متاسفانه در جامعه امروزی جوانان ما با استفاده از فضای سایبری (اینترنت ، ماهواره، موبایل و ...) و دسترسی آسان به هر نوع تکنولوژی ، حضور کمتر در کانون گرم خانواده ، عدم حضور در مهمانی های خانوادگی ، مسافرت و ... بیشتر دوست دارند تمام طول روز را تنها باشند و به تنهایی عادت کردند. جوانان عزیز کشور مان ایران، این هدف دشمن است بدانید که دشمن بسیار در این مسیر برنامه ریزی کرده است. دشمن توانسته تا حدودی در این مسیر موفق باشد .

می دانید چرا می گویم دشمن در این مسیر تا حدودی موفق شده است ؟ به خاطر این که ایمان های ما هم سست شده ، یادمان هست که وقتی پدر بزرگ و مادربزرگ هایمان در امور و مشکلات زندگی شان به خدا توکل می نمودند دیگر به هیچ عنوان حتی در سخت ترین مشکلات نا امید نمی شدند. توکل در معنای واقعی یعنی نتیجه کار را به خدا واگذار نمودن .اما آیا ما ، واقعا امروز این توکل را حفظ نمودیم.

به وفور می توان مثال زد که اکثر مشکلات ما از بی دینی و بی اعتمادی ما به خداوند عزوجل و سست شدن ایمان های مان است که نتیجه آن نا امیدی در زندگی است.

روزی پیامبر خداوند به مردم شهر دستور می دهند که در میدان شهر دور هم جمع شوند و مشکلات خود را به همراه بیاورند ، همه مردم شهر جمع می شوند و نفر به نفر مشکلات خود را بر زبان می آورند و همه مشکلات را در میدان شهر مطرح می کنند آن گاه پیامبر می فرمایند حالا هرکس هر مشکلی که می خواهد برای خود بر دارد ، پس مدتی مردم متوجه می شوند که مشکلات دیگران بزرگتر و سخت تر از مشکلات خودشان است و هرکس مشکل زندگی خود را بر می دارد.

آگاه باشید که هیچ زندگی ای بدون مشکل و گرفتاری نیست پس نگذارید مشکلات و گرفتاری زندگی بر شما غلبه کند و ناامید شوید. در تمام امورات زندگی توکل تان به خدا باشد و ایمان خود را روز به روز محکم تر کنید تا رخنه های دشمن بر شما مسلط نشوند.

 

۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۷ خرداد ۹۴ ، ۱۷:۲۲
الهه ملاحسینی